باز این چه شورش است که در خلق عالم است
 هر ساله با فرا رسیدن ماه محرم شوری جانسوز وجود شیعیان اهل بیت (ع) و شیفتگان عدالت و آزادگی را می گدازد. چرا که کربلا حدیث شوریدگی و عاشقی و یاد قهرمانانش الهامبخش مبارزه بر علیه ظلم و ظالمان در همیشه تاریخ است.
پیشینه این گداختگی و سوز و گداز به سالها قبل از وقوع حادثه عاشورا بر می گردد. سالها قبل از شهادت مظلومانه سالار شهیدان به همراه خاندان و اصحابش، پیامبر اکرم (ص) در حالی که حسین (ع) را بر زانوی مبارک خود نشانده بودند فرمودند: «اِنَّ لِقَتُلِ الْحُسَیْنِ حَرارَةً فی قلوب الْمُؤمِنینَ لا تَبْرَدُ اَبَداً – برای شهادت حسین حرارتی در دلهای مؤمنین است که هرگز به سردی نمی گراید».1 پیامبر (ص) خود مدام بر پاره تن خویش می گریست. آورده اند که رَحْمَةٌ لِلْعالَمین و رسول امین که هیچ توقعی از امت خود به جز دوستی اهل بیتش نداشت، هرگاه حسین (ع) را می دید و یا به یاد می آورد گریه بر او غالب می شد و گاهی نیز اشک ریزان بر گلوی او بوسه می زد.2 آن صاحب خُلق عظیم در شب معراج وقتی به کربلا رسید شهادت حسین و یارانش را دید.3 و پس از آن تا پایان عمر از یادآوری آن صحنه ها می گریست.4 و او در این مصیبت تنها نبود، مجاهد از ابن عباس نقل می کند:

 

دسته زنجیرزن در شب عاشورا

داغ شهادت مظلومانه حسین (ع) به قدری جانگداز بود که تمامی انیباء و پاکان و صلحا و امامان مصیبتهای وارده بر خود را فراموش کرده و بر مصیبت او می گریستند. آورده اند که هنگام شهادت مظلومانه حسن مجتبی (ع)، حسین (ع) بر حال برادر می گریست. مجتبی (ع) که جگرش بر اثر زهر شرحه شرحه شده بود به برادر گفت: لا یَوْمَ کَیَوْمُکَ یا ابا عبدالله – چرا گریه می کنی ای برادر، هیچ روزی مانند روز تو نخواهد بود، هجوم می آوردند بر تو سی هزار نفر که همه ادعای مسلمانی دارند و خود را از امت جدّ ما می پندارند. آنان اجتماع می کنند بر کشتن و ریختن خون و هتک حرکت تو و اسیری عیال و اطفال تو، پس آسمان در این حادثه خون و. خاکستر می بارد، بلکه هر چیزی بر تو می گرید حتی وحشیان صحرا و ماهیان دریا.10

در روز واقعه، پس از شهادت اصحاب و اهل بیت نوبت جانبازی سالار شهیدان رسید، از صبح آن روز صورت مبارک امام (ع) لحظه به لحظه بر افروخته تر می شد. نورانیت چهره چون ماه حسین (ع) چشمان دشمن را نیز خیره کرده بود. و این از آن جهت بود که لحظه دیدار فرا رسیده بود. امام (ع) سحر روز عاشورا رسول خدا (ص) را در عالم رؤیا زیارت کرده و دریافته بود که وقت رحیل نزدیک شده است. رسول خدا (ص) به فرزندش بشارت داد که: «ای فرزند توئی شهید آل محمد (ص) و اهل آسمانها به قدوم تو متبشرند ...»11

 

امام (ع) یک تنه به صف دشمن زد. خصم ناجوانمردانه از هر سو حمله می کرد و با ضربات متعدد شمشیر، نیزه و تیر بدن مطهر امام را نشانه می گرفت. وقتی حسین (ع) با تن پاره پاره بر زمین افتاد زیر لب می گفت: «اَللّهُمَّ مُتَعالِیَ الْمکانِ عَظیمَ الْجَبَرُت ... ای خداوند بلند مرتبه ... »12 نورانیت سرسلسله احرار چشم قاتل را خیره کرده بود نجوای امام با معبود خود در آن حالت یادآور مناجات او در روز عرفه بود مگر او در روز نهم ذیحجه، قبل از روز قربانی با خدای خود نمی گفت:

اَللّهُمَّ اِنّی اَرْعَبُ اِلَیْکَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ الْمُوَحِدّینَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ الخائِفینَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ الرّاجینَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ الرّاغِبینَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ الْمُهْلِلّینَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ السائِلینَ ... اِنّی کُنْتُ مِنَ الْمُسُبِحینَ ... یا غایَةَ ?لطالِبینَ وَ مُنْتَهی? اَمَلِ ?لرّاجینَ ... مَتی غِبْتَ حَتّی تَحْحتاجَ إلی دَلیلٍ یَدُلُّ عَلَیْکَ وَ مَتی? بَعُدْتَ حَتّی تَکُونَ الْ?اثارُ هِیَ ?لَّتی تُصِلُ إلَیْکَ عَمِیَتُ عَیْنٌ لا تَراکَ عَلَیْها رَقیباً وَ خَسِرَتْ صَفْقَهُ عَبْدٍ کَمْ تَجْعَلُ نَصیبا ... الهی ... فَأَرْجِعْنی اِلَیْکَ ... فَاهْدِنی بِنُورِکَ اِلَیْکَ ...

بار الها من مشتاق تو هستم ... این منم که از یکتا پرستانم، این منم که از ترسنده گان بوده ام، این منم که از بیمناکانم، این منم که از امیدواران مشتاقم، این منم که از مشتاقانم، این منم که از تسبیح گویانم، این منم که از که از درخواست کنندگانم، این منم که ازنیایش پیشگانم، ... ای آخرین خواسته مشتاقان و ای منتهای آروزی امیدواران ... کی پنهان بوده ای تا نیازمند دلیلی باشی که به تو رهنمون شود؟! کی دور شده ای تا آثار و نشانه ها ما را به تو رسانند؟! کور است چشمی که تو را بر خود نگهدار و مراقب نبیند، و زیان زده است داد و ستد کسی که از محبت خود برایش نصیبی قرار نداده ای ... خدایا اکنون مرا (که بی تاب وصالم) از راه پوشش انوار (جمال و جلالت) و رهنمایی (شهود و) بینادلی به خود جلب کن ... تا به بارگاه وصالت بار یابم ... ای معشوق یگانه من، این ذلت عاشقانه من است که پیش رویت عیانشت و این حال شکسته و سوز عشق من است که بر تو پنهان نیست از تو وصالت را جویا هستم و به تو بر تو رهنما خواهم پس با تجلی نورت مرا به خود رهنمون شو و با (خلوص و) صدق عبودیت مرا نزد خود به پای دار ... به آستان تو پیوسته ام دورم مکن و بر درگاهت ایستاده ام مرا مران ... تویی که انوار (تجلیات جمال)خود را در دلهای اولیائت تاباندی تا تو را شناختند و به یکتایی ستودند، تویی که بیگانگان را از دل عاشقانت زدودی تا جز تو را دوست ندارند و پناهی نگیرند ... چه دارد آنکه تو را ندارد؟ و چه ندارد آنکه تو را دارد؟ ... ای آنکه شیرینی انس خود را به دوستدارانت چشاندی ... با رحمتت مرا بطلب تا به وصالت رسم و با فضلت مرا جذب کن تا یکسر به تو رو کنم ...13


عزاداری مردم تهران در روز عاشورا در دوره قاجاریه

گودی قتلگاه پر از نور بود، عرق مرگ بر پیشانی امام (ع) نشست، با گوشه چشم به خیمه ها نگریست، نگران اهل بیت (ع) بود. ذوالجناح شیهه کنان به حالت گریه به سوی خیمه شتافت. اهل حرم که وضع را چنین دیدند شیون زنان به سوی قتلگاه شتافتند. قاتل فاجر که گویی کور شده بود خنجر خود را می کشید و حسین (ع) در آستانه وصال دوست زیر لب می سرود: بِسمِاللهِ وَ بِالله وَ فی سَبیلِ الله وَ عَلی? مِلَّةِ رَسُولِ الله ... لحظه ای بعد شمر با سری خونین و نورانی از گودال خارج شد. زینب (س) که بر بالای گودال نظاره گر پرواز خونین برادر بود و شیون کنان رسول خدا را به نظاره مب خواند صدای آشنای مادر را شنید که بر مظلومیت فرزند خود می گریست و همنوا با آنان آسمان و ساکنان نازک دل آن نیز می گریستند. از آن روز تا کنون داغ شهادت حسین (ع) هر صاحب دل آزاده ای را می گریاند و مؤمنین در غم او مویه کنان و کی کنان به اقامه عزا می پردازند. با فرا رسیدن ماه محرم اهل بیت (ع) و امامان شیعه را غمی بزرگ فرا می گرفت و به عزاداری سالار شهیدان مبادرت می کردند. در این میان ذخیره پروردگار و منتقم خون خدا (روحی فداه) هر روز و شام در غم شهادت جدش خون جگر از دیدگان جاری می سازد و از خداوند ظهور خود را می طلبد.


صحنه ای از مراسم عزاداری و روضه خوانی
شیعیان نیز با تأسی بر امامان خود همه ساله با اقامه عزا تسلا دهنده قلب اهل بیت و ستم را در خلال سالیان دراز مشتعل نگاه داشته اند. ملت ایران به عنوان شیفتگان اهل بیت (ع) در طول تاریخ اسلامی خود ضمن اقامه عزا برای شهیدان کربلا با الگو قرار دادن سیره سیدالشهداء (ع) همواره با رنگ و بوی کربلایی به مقابله با ظلم حاکمان و زورگویان پرداخته اند. شیعه دائماً از خداوند می خواهد که خونخواهی حسین (ع) به رهبری پیشوایی پیروز از خاندان محمد (ص) را روزی او کند.14 با دوستان او اعلام دوستی و با دشمنان او دشمنی ابراز می دارد.15

چنین دستمایه و تفکری،  از شیعه عنصری انقلابی و ظلم ستیز ساخته است که همواره خواب خوش ظالمان را آشفته می سازد. نگاهی به نهضتهای شیعی در طول تاریخ تشیع نشان می دهد که تأسی بر قیام عاشورا موتور محرک تمامی این نهضتها می باشد. در نهضت اسلامی ایران نیز به رهبری امام خمینی مانند اغلب قیامهای دینی ایرانیان، قیام عاشورا و پیروی از سالار شهیدان نقش اصلی و کلیدی ایفا می کند و عامل اصلی پیروزی، بقا و پیشرفت انقلاب اسلامی به شمار می آید.

 

مراسم عزاداری و روضه خوانی زنانه

حسین (ع) چراغ هدایت و کشتی نجات و سالار شهیدان و خون خدا می باشد. در تربت پاکش شفا و در تحت گنبدش استجابت دعا 16 و در زیارت قبر مطهرش ثواب بسیار روزی می شود. ملت ایران در سال 1381 شمسی بار دیگر دو محرم و دو عاشورا را تجربه می کنند. از این رو این سال را سال «عزت و افتخار حسینی» نامگذاری کرده اند. تقارناین دو محرم با عید نوروز و حرمت داری مردم شریف ایران در این ایام که قدمتی دیرینه دارد بیانگر نفوذ محبت اهل بیت (ع) در عمق جان ایرانیان است. به پاس این همه خلوص و صفا و در تقدیس این عشق آسمانی عکسهای این شماره از فصلنامه را نیز اختصاص به بزرگداشت محرم در نزد ایرانیان می دهیم. امید که مقبول نظر آن رحمت واسعه الهی و باب نجات امت و دوستداران صمیمی آن امام همام بیافتد.



پرده ای از وقایع روز عاشورا



یک صحنه از مراسم تعزیه خوانی در روزگاران گذشته


تعزیه خوان در زمان قاجار


شبیه خوانها در تکیه دولت(معین البکا) با در دست داشتن نسخه شبیه خوانی